اوراق بهادار (Securities) چیست و انواع اوراق بهادار
– اوراق بهادار (Securities) یک ابزار مالی (leverage) قابل داد و ستد و عوض داری است که دارای ارزش مالی می باشد. به بیان دیگر هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل‌و‌انتقال برای مالک آن باشد.
هم سرمایه‌گذار و هم سرمایه‌پذیر، از طریق این اوراق که ضریب و تضمین نقدشوندگی آن توسط نهادهای دولتی یا خصوصی اعتباردهی شده است، از این کسب و کار سود می‌برند.
اوراق بهادار، می‌توانند به صورت گواهی صادر شوند، یا به‌طور عام تر بدون گواهی باشند و تنها در مدخلی الکترونیکی ثبت شده باشند. گواهی‌ها می‌توانند در وجه حامل باشند، به این معنا که حامل آن صاحب حقوق ورقه بهادار است، یا با نام باشند، که در این صورت تنها شخصی که اوراق به نام اوست صاحب حقوق است.
برای سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار بهتر است با انواع این اوراق آشنا گردید.
انواع اوراق بهادار
اوراق بهادار را به سه دسته کلی می‌توان تقسیم کرد.
- اوراق بدهی یا اوراق قرضه :مثل گواهی‌سپرده، سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
اوراق بهاداری هستند که به‌موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد میشود مبالغ مشخصی(بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص(سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق مذکور به‌عنوان بستانکار حق دریافت اصل و سود آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.
- ابزارهای مشتقه: مثل قراردادهای آتی، اختیار معامله و صکوک و امثالهم
قراردادهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی اطلاق میشود که ارزش خود را از کالای فیزیکی(دارایی پایه) یا مالی می‌‌‌‌گیرند.
اوراق مشتقه در واقع نوعی اوراق بهادار با قیمتی هستند که ارزش آن به یک یا چند دارایی که از آن مشتق می‌شوند، بستگی دارد. خود مشتقه قراردادی است بین دو یا چند طرف بر اساس یک یا چند دارایی. ارزش مشتقه به‌وسیله نوسانات دارایی مبنا تعیین میشود. رایج‌ترین دارایی‌های مبنا عبارت‌اند از سهام، طلا، کالاها، ارز، شاخص‌های بازار و…
- اوراق حقوق صاحبان سهام: مثل سهام عادی، حق تقدم، سهام ممتازه و غیره
در میان اوراق بهادار موجود در بازار، سهام متداول‌ترین ورقه بهادار محسوب میشود. سهام، دارای ارزش اسمی بوده و تعداد آن برای هر شرکت، بسته به میزان سرمایه آن شرکت متغیر است. ارزش اسمی هر سهم عادی در بورس اوراق بهادار برابر با ۱۰۰ تومان یا ۱۰۰۰ ریال است. تعداد سهام عادی هر شرکت نیز حاصل تقسیم سرمایه آن بر ارزش اسمی هر سهم است. گفتنی است سهامداران صاحب سود سهام سالیانه، دارای حق رای در مجامع آن شرکت و برخوردار از منافع افزایش یا کاهش قیمت سهام هستند. برخلاف دارندگان اوراق بدهی که عموماً فقط سود و ارزش اسمی دریافت می‌کنند، دارندگان سهام قادر هستند تا از سود سهام خود منفعت کسب کنند.
